CECHY MAKROSKOPOWE
 Grupa dojrzałych owocników
|
Owocniki bulwiaste, o regularnych owalnych lub kulistych kształtach. Wielkość dojrzałych owocników 1-5 cm (w warunkach polskich owocniki osiągają na ogół 1-2 cm średnicy). Perydium o bardzo zróżnicowanej grubości. Na szczycie owocnika czasem bardzo grube, w okolicach podstawy miejscami zanikające. Trwałe, skórzaste nawet w starszych okazach. Powierzchnia owocnika matowa, sprawiająca wrażenie otrębiastej. Owocniki za młodu czysto białe, potem żółtawe, żółto-zielone do żółto-brązowych. Zawsze z ciemniejszymi plamami. Gleba owocników najpierw przeźroczysta, hialinowa, potem szaro-brązowa, w końcu intensywnie brązowa. Gleba poprzecinana białymi, żyłkami tworzącymi nieregularny wzór. Miąższ zwarty, woskowaty, o gorzkim smaku i ostrym nieprzyjemnym zapachu.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki w workach
|
Perydium o zróżnicowanej grubości, 180-350 μm, plektenchymatyczne, zbudowane z grubościennych, septowanych strzępek o średnicy 4-10 μm, nieregularnie splecionych. Strzępki powierzchniowe perydium często wybarwione na bladożółto. W dojrzałych okazach tworzy się czasem marginalna warstwa niewielkich okrągławych komórek, o średnicy 5-14 μm. Worki szerokoowalne, jajowate z krótkim trzonkiem. Wielkość worków 50-110 μm. Worki 1-4 zarodnikowe. Zarodniki owalne, rzadziej wąskoowalne, żółtawe do żółto-brązowych, finalnie ciemnobrązowe. Wielkość zarodników, 25-50 x 20-40 μm, (Q=1,3-1,5). Zarodniki pokryte regularną siatką średniej wielkości poligonalnych, a czasem nieregularnych alweoli (4-7 alweoli w osi zarodnika).
 |
 |
 |
Szczegóły budowy perydium Tuber maculatum |
|
SIEDLISKO
|
Tuber maculatum nie ma szczególnych wymagań siedliskowych, choć wydaje się, że preferuje gleby o zwiększonej zawartości węglanu wapnia. W warunkach polskich najczęściej mikoryzuje z Fagus sylvatica, Carpinus betulus, Corylus avellana, Tilia sp. Owocniki w nielicznych grupach wyrastają stosunkowo głęboko pod powierzchnią gleby 4-10 cm. Zawsze w miejscach pozbawionych roślinności zielnej. Dojrzałe owocniki można zbierać od sierpnia do listopada. Najbogatsze stanowisko zlokalizowano w zadrzewieniu parkowym na pararędzinie pochodzenia antropogenicznego, o bardzo wysokim pH 7,8-8,3 (Wyżyna Śląska – DF51, Chorzów, Sierpień 2018).
|
WYSTĘPOWANIE
|
W Polsce gatunek rzadki lub rzadko znajdowany. Wszystkie odszukane kolekcje pochodzą ze stanowisk na Wyżynie Śląskiej, brak natomiast znalezisk tego gatunku na typowych stanowiskach różnych gatunków trufli na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W Europie gatunek znany niemal ze wszystkich krajów, choć nigdzie nie występuje często.
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2010
Wyżyna Śląska – DF22, Rogoźnik k. Piekar Śląskich, Listopad 2012
Wyżyna Śląska – DF33, Grodziec k. Będzina, Sierpień 2015
Wyżyna Śląska – DF51, Chorzów, Sierpień 2018
|
UWAGI
 Grupa owocników
|
Tuber maculatum jest łatwym do oznaczenia gatunkiem w trudnej grupie niewielkich trufli z sekcji Puberulum. Jako jedyny gatunek charakteryzuje się jednowarstwowym, plektenchymatycznym perydium i brakiem dermatocystydy na powierzchni owocnika.
Polska nazwa gatunku to trufla plamista.
|
